21 September overgang van de zomer naar de herfst, rond deze tijd ga ik dan ook voor een weekje naar de Ardennen om het burlen van de herten van korter bij mee te maken. Mijn verblijfplaats, de streek van Houffalize, is dan ook een geschikte uitvalsbasis om op zoek te gaan naar burlende herten. Eerst en vooral geef ik graag een woordje uitleg over dit jaarlijks terugkerend fenomeen.

• De bronsttijd (oestrus) is een periode waarin dieren een drang hebben om te paren. Dit wordt veroorzaakt door hormonale veranderingen in het lichaam van het dier. De bronsttijd van een diersoort begint met het vruchtbaar worden van het wijfje. Het mannetje reageert hierop. Mannelijke dieren gedragen zich agressiever door de verhoogde hoeveelheid testosteron in hun bloed, waardoor zij beter in staat en meer geneigd zijn om te rivaliseren met andere mannetjes. Andere mannetjes zullen agressief benaderd en bevochten worden. Vrouwtjes worden onrustiger en zullen geursporen uitzetten zodat een partner haar op het spoor kan komen. Vrouwelijke dieren die in groepen leven zoeken actief toenadering tot de mannetjes. De bronst van het vrouwtje eindigt als zij bevrucht is. In de periode dat een vrouwelijk dier jongen zoogt, wordt zij niet bronstig. Bronstige herten hebben meestal weinig belangstelling voor voedsel en deze tijd is dan ook een behoorlijke terugslag op hun conditie.

• Meestal valt de bronst in het najaar (augustus-september) en kan men onderdelen in 3 categorieën: de voorbronst, hoogbronst en nabronst waarvan de hoogbronst het meest interessant is. In deze periode vind de strijd der titanen plaats. Herten strijden dan met elkaar voor de roedels. De roedels geven het hert namelijk de verzekering dat er nageslacht wordt geproduceerd.

• Het allerbekendste is wel het burlen van de herten. Dit geluid is tot in de wijde omtrek te horen. Je merkt het ook aan territoriaal gedrag van de herten. Ze verjagen de jonge mannetjes en proberen roedels te vormen, of ze hebben reeds hindes in hun roedel. Het kan ook gebeuren dat ze proberen hindes van een ander hert over te nemen, of dat een solitair hert probeert de roedel van een plaatshert over te nemen door de strijd aan te gaan. Deze strijd kan een hele tijd in beslag nemen, maar het kan ook in een zeer korte tijd beslist zijn. Het is een hevig treffen en vaak komen de herten niet ongeschonden uit de strijd en er is zelfs kans op een dodelijk afloop. Een ander bronstgedrag is het vegen met het gewei en het sprietsen. Door te vegen met het gewei probeert het hert zijn imposant gewei nog groter te laten lijken, vooral als door het vegen takken en gras in het gewei verstrikt raken. Door te sprietsen laat het hert zijn geuren achterwege voor andere concurrerende herten en laat op deze manier merken dat op die plek hij regeert.

De eerste avond bij mijn aankomst een kijkje gaan nemen op de plaats van het gebeuren. Al snel waren er twee roedels aanwezig, de ene met zo’n 20 hindes, de andere zo’n 30-tal hindes. De mannetjes waren gedurende gans de week nogal agressief en het kwam dan ook geregeld tot harde confrontaties. Het spijtige van de zaak was dat dit jaar zich alles afspeelde op een nogal verre afstand zodat het fotograferen van de dieren niet eenvoudig was. Het burlen zelf verliep in het begin van de week nogal rustig, reden hiervan was de te warme temperaturen voor deze periode. Voor een hoogtepunt moest ik wachten tot donderdagavond (24/09), de temperatuur liep terug tot 5° en dit bij een heldere hemel. Het startsein was hiermee gezet om een wedstrijdje onder het luidst burlen te starten, ik kan jullie garanderen het was de moeite. De dag nadien waren ze ’s morgens nog steeds druk in hun doen en kregen wij dit schouwspel te zien bij een prachtige zonsopgang.
Overige speciale waarnemingen gedurende de week waren: Vos, ree, bever, buizerd, rode wouw, klapekster, goudvink, notenkraker, kruisbek en zwarte specht.

Johan